سردرد های صبحگاهی خطرناک اند؟
سردردهایی که معمولا صبح ها بعد از بیدار شدن از خواب بروز می کنند در بسیاری از موارد نشانگر آپنه خواب (وقفه تنفسی حین خواب) هستند و نیازمند بررسی و درمان طبی توسط متخصص مغز و اعصاب می باشند.
برخی علل دیگر سردردهای صبحگاهی
به منظور جلوگیری از سردردهای اول صبح واجب است که عوامل آن را بخوبی بشناسید.چنانچه عوامل، قابل تشخیص و جزو موارد معمول باشند، میتوانید با ملاحظه مواردی از آن جلوگیری نمایید. چنانچه دلیل رایجی برای آن پیدا نکردید واجب است که به دکتر متخصص مراجعه نمایید.
در این نوشته شما را عوامل سردرد صبحگاهی بیشتر آشنا میکنیم. سردرد یک رنجش کمابیش تحمل ناپذیر است که در هر ساعتی از روز امکان بروز دارد. عوامل آن متناسب با ساعت وقتیکه بروز میکند یا شدت آن متمایز است.
چنانچه زمانیکه از خوابیدن شبانه بیدار میشوید در گیجگاه خود حس ضربه میکنید، حالت تهوع دارید یا قادر نیستید چشمان تان را باز کنید پسندیدهتر است به دکتر رجوع کنید.
سردردهای اول صبح آزاردهنده هستند و مراجعه به دکتر متخصص و مشاوره امری عادیست، زیرا ممکن است ولو با مصرف مسکنها نیز سردرد کاملا برطرف نشده و بسیاری از اشخاص تمام روز را با این معضل دست به گریبان بمانند.
در ادامه مطلب به چند عامل ایجادکننده سردردهای اول صبح اشاره میکنیم.
سردرد صبحگاهی در اثر ملتهب شدن مجاری بینی و دهان
هنگامی که التهابی پشت بینی، چشمها و گونه (قسمت پیشین سر) ظهور میکند، در هنگام بیدار شدن از خواب سردردهای شدیدی ایجاد میشود.
در این حالت واجب است که آلرژی یا عفونتی که سبب پیدایش تورم سینوسها میشود درمان گردد تا نشانههای سردرد افت پیدا کند.
سردرد صبحگاهی در اثر آپنه (وقفه تنفسی) حین خواب
آپنه خواب وضعیتی است که در حین خواب بروز میکند و در آن تنفس فرد برای مدت زمان چند ثانیه متوقف میشود.
در این حالت مغز برای مدت زمان چند ثانیه اکسیژن اخذ نمیکند.
در نهایت هنگامی که فرد از خواب بیدار میشود احساس سردرد میکند.
آپنه خواب نشانههای دیگری مثل حس خسته بودن زیاد و گودی و سیاهی پای چشم (حتی چنانچه فرد زود خوابیده باشد) نیز دارد چنانچه همه این نشانههای را همراه هم دارید میتوانید به وجود آپنه خواب شک کنید.
میتوانید از همسر یا یکی از اعضاء خانواده بخواهید تا شما را در هنگام خواب تحت نظر داشته باشد.
چنانچه خر و پف میکنید میتواند یک علت دیگر برای بروز آپنه خواب باشد.
در نهایت اول واجب است که با رجوع به دکتر متخصص، مشکل آپنه خواب را وارسی و از بین بردن کنید.
سردرد صبحگاهی به علت بدخوابی
علاوه بر آپنه خواب که یک نوع شرایط کلینیکی است، عوامل عاطفی و روحی دیگری نیز وجود دارد که بازدارنده از خواب خوب و استراحت کامل میشود.
اضطراب و نگرانی، دغدغههای روزمره یا اضطراب سبب تغییر کیفیت خواب میشود.
اشخاص زیادی هستند که شبها دیر میخواند و بامداد زود از خواب بیدار میشوند.
در حقیقت به مدت ۸ ساعت منظم نمیخوابند.
این مسئلهها بطور صاف و مستقیم روی کیفیت خواب اثر میگذارند.
عواطف منفی و کابوسهای شبانه نیز از عوامل دیگرسردرد صبحگاهی هستند.
در خاطرتان بماند که سروصدا یا نور بیرون (مانند نور چراغهای خیابان، تلویزیون روشن و غیره) مانع از استراحت کامل در شب شده و سردرد صبحگاهی ایجاد مینمایند.
سردرد صبحگاهی ناشی از کشیدگی عضلانی
چنانچه به میزان مکفی نمیخوابید، وضعیت خوابیدن تان ناپسند است، شبها کابوس میبینید یا از بی خوابی رنج میبرید، عضلات گردن و شانه هایتان کشیده شده به جمجه فشار میآورد و سردرد ایجاد میکند.
پس واجب است که از یک بالشت و تشک مناسب استفاده نمایید تا خواب راحت و باکیفیتی داشته باشید و ستون مهرهها تان در یک وضعیت شایستهای قرار داشته باشد.
سردرد صبحگاهی در اثر استفاده بیش از حد دارو
چنانچه سردردهای اول صبح تان بیشتر از ۲بار در هفته ظهور میکند، پسندیدهتر است دواهایی که (با تجویز دکتر یا خودسرانه) مصرف میکنید را بررسی نمایید.
در خاطرتان بماند که زیاده روی در مصرف داروهای مسکن نیز میتواند نتیجه ژسی داشته باشد.
به این معنا که همین داروهای مسکن سبب سردردهای اول صبح شوند.
در بین دواهایی که بهترست از استفاده بیش از حد و خودسرانه آنها به منظور جلوگیری از سردرد امتناع کنید، میتوان به آسپیرین، پاراستامول (استامینوفن)، داروهای ضداحتقان، داروهای ضددرد نارکوتیک (داروهای مخدر) اشاره کرد.
سردرد صبحگاهی ناشی از کمبود آب بدن
یادتان باشد که در طول خواب، آشامیدنی یا خوردنی مصرف نمیکنید.
ولی واجب است که در طی روز به فکر تامین آب مکفی بدن باشید.
زمانیکه به میزان مورد نیاز آب نمینوشید، عروق خونی موجود در منطقه سر به منظور کنترل مایعات بدن منقبض میشوند.
این شرایط نیز رسیدن اکسیژن به خون را با مشکل رو به رو کرده و سردرد ایجاد میکند.
سردرد صبحگاهی ناشی از دندون قروچه
براکسیسم یا همان دندون قروچه مشکل رایجی بین اطفال است و البته در بالغین و بزرگسالان نیز دیده میشود.
به این شیوه و ترتیب که فرد در هنگام خواب دندان هایش را با فشار به هم میسابد.
این عادت، ناخودآگاه عضلات فک را کشیده و اثرات منفی روی سر میگذارد، طوری که بامداد فرد با سردرد از خواب بیدار میشود.
سردرد صبحگاهی ناشی از وضعیت خوابیدن
یکی از اشتباهات معمول که اثر قابل توجهی روی بیدار شدن دارد، قرار گرفتن بدن در موقعیت و پوزیشن ناپسند در هنگام خواب است.
انسانهایی که به شکل جنینی یا دمر میخوابند، بی تردید با دشواری هایی مانند سردرد، کمردرد، گردن درد، شانه درد و غیره از خواب بیدار میشوند.
در حقیقت باید از خوابیدن در موقعیت هایی که سر پایینتر قرار میگیرد اجتناب کرد.
توصیه میکنیم به پشت یا به پهلو بخوابید.
این وضعیتها مناسبتر از دمر خوابیدن است.
خاطرتان باشد هنگامی که هنگام خواب، سر و کمرتان در موقعیت خوبی قرار داشته باشد، گردش خون بدرستی انجام میشود و سردردهای اول صبح به مقدار فراوانی از میان میروند.
سردرد صبحگاهی ناشی از فشار خون و دیابت
این دو مشکل میتوانند سبب بروز سردردهای اول صبح شوند.
در هر دو صورت نیز مشکل از عروق خونی ناشی میشود که گرفتار انبساط میشوند.
در این حالت نیز فشار خون افزایش پیدا کرده و عضلات کشیده میشوند.
در نهایت اثر قابل توجهی روی ایجاد سردرد دارند.
درمان سردردهای رایج صبحگاهی
برای علاج سردردهای معمول صبحگاهی چه راهکارهایی هست؟
اختلالات خواب
خروپف و آپنه خواب : خروپف یک نشانه معمول آپنه خواب است، آپنه خواب وضعیتی است که تنفس فرد احتمال دارد موقع خواب به مدت چند ثانیه قطع یا بسیار آهسته شود.
آپنه خواب با سردرد صبحگاهی همگام است.
چنانچه فرد مشکوک به وقفه تنفسی حین خواب است، چندین نشانه برای تایید آن وجود دارد، از جمله:
- بیدار شدن گهگاهی در اواسط شب
- خواب آلودگی هر روزه
- عرق کردن شبانه
- خروپف در حین خواب
سلب خواب از فرد: رابطه مابین اختلالات خواب و سردرد بررسی شده است.
در پژوهشی شامل بیشتر از ۱۸۰۰ شرکت کننده نوجوان سه دسته مشخص شد: مبتلایان به سردرد تنشی، مبتلایان به میگرن، و اشخاص بدون سردرد.
گروهی که سردردهای میگرنی را تجربه کرده بودند، شایعترین مرحله بیداری شبانه را داشتند.
فقط ۳۲ درصد از شرکت کنندگان در مطالعه با میگرن حس آسایش و آرامش بعد از خواب داشتند.
متخصصان سفارش میکنند که افراد بزرگسال حدود ۷ تا ۹ ساعت خوابیدن شبانه داشته باشند.
با عنایت به بنیاد آمریکایی میگرن، خواب اندکتر از شش ساعت و یا افزونتر از ۸ پنج ساعت احتمال دارد شدت سردرد را بالا ببرد.
نکاتی برای یاری به عادات خواب سالم
- الگوی خواب منظم شبانه تنظیم نمایید، هر شب در همون زمان به رختخواب بروید و روزانه بامداد ساعت مشخصی از خواب بیدار شوید.
- پرهیز از کافئین، نیکوتین و الکل پیش از خوابیدن، که باعث تاخیر در به خواب رفتن میشوند.
- پرهیز از فعالیت هایی که سبب تحریک مغز پیش از خوابیدن میشوند مانند نگاه کردن به تلویزیون و یا مرور اینترنت
- پیش از به رختخواب رفتن، فعالیتهای آرام کننده مانند مدیتیشن را تمرین نمایید.
- یک فضای تاریک، آرام و راحت برای خوابیدن ایجاد کنید.
- پیش از خوابیدن دوش بگیرید.
سردردهای مکرر صبحگاهی، خروپف منظم و دیگر نشانههای آپنه خواب باید به دکتر متخصص اختلالات خواب گزارش شود.
دکتر متخصص احتمال دارد به منظور وارسی آپنه خواب، دستور یک تست خواب بدهد.
در موارد زیادی، تشخیص و درمان آپنه خواب، احتمال دارد همه چیزی باشد که به منظور درمان سردرد لازم است.
در نظر داشته باشید که آپنه خواب با بقیه اختلالات جدیتر، از جمله بیماریهای قلبی و بالارفتن فشار خون همگام است.
دکتر متخصص باید همهی موارد را در نگاه بگیرد.
افسردگی و اضطراب
بیخوابی یک نشانه معمول افسردگی و اضطراب است که هر دو از عوامل اساسی و مهم برای سردرد صبحگاهی هستند.
مطالعهای درسال ۲۰۱۶ برای کشف رابطه مابین اختلالات خلقی مانند اضطراب و افسردگی و بروز سردرد انجام شده است در این بررسی، پژوهشگران اطلاعاتی را از حدود ۹۰۰۰ فرد بزرگسال در ۱۰ کشور مختلف اروپایی گردآوری کردند این تحقیق برای غربال شرکت کنندگان جهت گسترش سردرد و افسردگی واضطراب انجام شد در این بررسی رایجترین نوع سردرد در ارتباط با اضطراب و افسردگی، سردرد ناشی از استعمال بیشتر از اندازه دارو (pMOH) تشخیص داده شده است.
دومین نوع رایج سردرد، از نوع تنشی و میگرن سومین بو که طبق بررسی، سردرد تنشی تنها با اضطراب رابطه داشت و با افسردگی مرتبط نبود سردرد مزمن به همراه تغییر خلق فرد، به سرعت میتواند اثر منفی روی چگونگی زندگی و فعالیتهای روزانهی او داشته باشد.
درمان اضطراب یا افسردگی ناشی از اختلالهای خواب
طبیبان احتمال دارد درمانهای ضد افسردگی تجویز کنند.
بخش زیادی از انواع درمانهای ضد افسردگی به بهتر شدن خواب کمک میکنند و بعضی از آنها، مانند درمانهای ضد افسردگی سهحلقهای به منظور پرهیز از میگرن استفاده میشود دکتر متخصص میتواند مناسبترین داروها را برای مداوا افسردگی یا اضطراب برای مبتلایان به سردرد مزمن تجویز نماید..
متخصصین اختلالات خواب یا روانشناسان توانایی دارند درمان هایی، مانند درمان شناختی، اصلاح رفتار، یا باقی تکنیکهای ممارست آرام شدن را ارائه دهند.
بعضی از کارشناسان مراقبتهای بهداشتی توانایی دارند مکملهای غذایی و تغذیهای مانند ال-تریپتوفان دارویی، ۵-HTP یا ملاتونین را به منظور تحکیم خواب توصیه کنند.
الکل و داروها
در سال ۲۰۰۴ مطالعه ارتباط بین سردرد و استفاده از الکل و مواد روانگردان را مورد وارسی قرار دادند که حدودا شامل ۱۹، ۰۰۰ نفر در چندین کشور اروپایی بود.
شرکت کنندگانی که بیشتر از شش وعده طی روز الکل مصرف میکردند، سردرد صبحگاهی بامداد زیادتری نسبت به کسانی که منحصرا ۱ یا دو وعده الکل مصرف میکردند، داشتند.
هم چنین اشخاصی که داروهای مخصوصی برای افسردگی، اضطراب یا بیخوابی مانند زاناکس، Valium یا Zyprexa مصرف میکردند، میزان ۷ شش تا ۱۷ پنج درصد زیادتر سردردهای صبحگاهی را تجربه کردند.
دندون قروچه در موقع خواب
بروکسیسم یا دندون قروچه، وضعیتی است که شامل فشار دادن زیاد دندانها روی هم توسط فرد است.
مبتلایان به بروکسیسم احتمال دارد دندانهای خود را در حین خواب یا بیداری بشکنند، بدون اینکه متوجه انجام این کار شوند.
براکسیسم یک اختلال در ارتباط با تنش است، که چنانچه سهمگین باشد، میتواند باعث سردرد مکرر شود.
اغلب مبتلایان به براکسیسم وقتی که در خواب دندان هایشان را به هم فشار میدهند هوشیار نیستند، بنابراین ضروری است علایم و نشانههای براکسیسم را بدانیم که شامل موردهای زیر است:
- فشار آورد دندانها به هم و دندون قروچه طوری که اطرافیان متوجه آوای آن شوند.
- دندانهای غیرمسطح، تراشیده، یا شکسته
- حساسیت یا درد در فک و صورت
- ملال و خستگی عضلات فک
- فک کاملا باز و بسته نمیشود.
- درد ناخوشایند گوش بدون هیچگونه مشکل ظاهری آن
- حساسیت دندان و درد
- زیان به بخش داخلی گونه و لب
- آغاز سردرد از ناحیهی گیجگاهی یا شقیقه
- اختلال الگوی خواب
- سردرد صبحگاهی مکرر
بر اساس یک مطالعه تازه، آشامیدن الکل و کشیدن سیگار هر دو سبب بالارفتن ریسک بروکسیسم میشود.
مشکلات جدی تر
سردرد ناشی از اختلالهای دیگر سلامت امکان دارد منتج به فشار روی اندامهای عصبی حساس به درد شود.
این نوع سردرد بطور معمول بعنوان یک سردرد ثانویه نامیده میشود.
سردرد ثانویه شاید از شرایط اساسی ناشی شود، از جمله:
- تومور مغزی
- تروما
- فشار خون شدید
- سکته مغزی